Բլոգ
ԻՇԽԱՆ ՁԿԱՆ ՕԳՏԱԿԱՐ ԵՎ ՎՆԱՍԱԿԱՐ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
Օգտակար հատկությունները
Իշխանը նպաստում է մարդու օրգանիզմում խոլեստերինի մակարդակի նվազմանը, օգնում է գլխուղեղի լավ աշխատանքին, ամրացնում է նյարդերը և արյունատար անոթները, խորհուրդ է տրվում սրտի հիվանդությունների դեպքում, հատկապես իշեմիկ հիվանդության դեպքում, ինչպես նաև Ալցհեյմերի հիվանդության դեքում:
Բացի դա, իշխանը կանխարգելում է քաղցկեղի որոշ տեսակների առաջացմանը և խթանում է նյութափոխանակությունը: Տղամարդիկ, ովքեր պարբերաբար սննդակարգում օգտագործում են իշխան ձկան միսը, ավելի հեշտ են լուծում անպտղության խնդիրը ձկան մեջ առկա սելենի շնորհիվ: Բացի դա սելենը հանդիսանում է հզոր հակաօքսիդանտ և պաշտպանում է ազատ ռադիկալների ազդեցությունից՝ դանդաղեցնելով ծերանալու գործընթացը: Մեծ քանակությամբ միկրոէլեմենտներ և վիտամիններ պարունակելու շնորհիվ (ինչպիսիք են B1, B2, B6, B12, PP, A, E, D վիտամինները, սելենը, ֆոսֆորը, ֆոլաթթուն) իշխանը խթանում է արյան շրջանառությունը, կանխարգելում է տրոմբների առաջացումը, ակտիվացնում է նյութափոխանակության գործընթացները, բարենպաստ ազդեցություն է գործում լյարդի, նյարդային, մարսողական և իմունային համակարգերի աշխատանքի վրա:
Վիտամիններ
- Վիտամին A – 10 մկգ/100գ,
- Վիտամին D – 32.9 մկգ/100գ,
- Վիտամին B12 – 5 մկգ/100գ,
- Վիտամին E – 2.7 մգ/100գ,
- Ռիբոֆլավին – 0.21 մգ/100գ,
- Նիկոտինաթթու – 5.2 մգ/100գ,
- Պանտոտենաթթու – 2 մգ/100գ,
- Պիրիդոքսին – 0.7 մգ/100գ:
Ամինոթթուներ
- Ասպարտաթթու – 2 գ/100գ,
- Գլուտամինաթթու – 3.1 գ/100գ,
- Ալանին – 1.4 գ/100գ,
- Վալին – 1 գ/100գ,
- Լիզին – 1.7 գ/100գ,
- լեյցին – 1.7 գ/100գ,
- Ֆենիլալանին – 1.1 գ/100գ,
- Գիստիդին – 0.8 գ/100գ,
- Արգինին – 1.3գ/100գ:
Հանքանյութեր և միկրոէլեմենտներներ
- Նատրիում – 75 մգ/100գ,
- Կալիում – 417 մգ/100գ,
- Կալցիում – 20 մգ/100գ,
- մագնեզիում – 28 մգ/100գ,
- ֆոսֆոր – 244 մգ/100գ,
- Խոլեստերին – 59 մգ/100գ:
Ճարպաթթուներ
- Օմեգա-3,
- Օմեգա-6:
Վնասակար հատկությունները
Չնայած իր բոլոր օգտակար հատկություններին բժիշկները խորհուրդ չեն տալիս իշխան ուտել հղիներին և կերակրող մայրերին, քանի որ այս ձկան որոշ տեսակների մոտ առկա է սնդիկ: Այս նյութի նույնիսկ փոքր քանակությունը, որն անվնաս է մեծահասակի համար, կարող է վնասակար լինել սաղմի կամ նորածնի համար:
Բացի դա, այս յուղոտ ձուկը շատ չպետք է օգտագործեն լյարդի հիվանդություններ, խոցեր և ստամոքսաղիքային տրակտի տարբեր հիվանդություններ ունեցող մարդիկ, որոնց համար խորհուրդ է տրվում ցածր յուղայնությամբ դիետաներ:
Շատ կարևոր է նաև ձկան ճիշտ պատրաստումը, քանի որ այն կարող է մակաբույծներ պարունակել: Այդ պատճառով անհրաժեշտ է ձուկը լավ խաշել կամ տապակել:
Պետք է իմանալ, որ այս ձկան գլուխը խորհուրդ չի տրվում ուտել, քանի որ այնտեղ կան նրա կենսամիջավայրում կուտակված վնասակար բաղադրիչներ: Իսկ իշխանի ձկնկիթը պետք է հատուկ զգուշությամբ օգտագործեն նրանք, ովքեր ունեն սրտի իշեմիկ հիվանդություն, աթերոսկլերոզ և հիպերտոնիկ հիվանդություններ:
“Գինի և Պանիր” — դարավոր սիրո պատմությունը
«Պանիր և գինի» հրաշալի զույգի համադրությունը հարյուրավոր տարիների պատմություն ունի, որն այդ ընթացքում գյուղացիների սեղաններից անցել է ամբողջ աշխարհով, եղել գրեթե բոլոր արքունիքներում, զարդարել արքայական ու էլիտար տոնական սեղաներ, երբեմն էլ հպարտ միայնությամբ իշխել տարբեր ընկերական ու տնային հավաքույթներում ու կոլորիտային ռեստորանների ստեղծման առիթ հանդիսացել:
Ինչպե՞ս ընդունել կալցիումը, որպեսզի այն լավ յուրացվի
Կալցիումը հանդիսանում է օրգանիզմի բազմաթիվ ֆիզիոլոգիական պրոցեսներում մասնակցություն ունեցող տարր: Նրա բավարար ընդունումը չափազանց կարևոր է առողջության պահպանման համար: Իմացեք, թե ինչն է խանգարում կալցիումի նորմալ յուրացմանը, և ինչպես է ճիշտ ընդունել այս միներալը:
1. ԿԱԼՑԻՈՒՄ ԵՎ ՎԻՏԱՄԻՆ D
Կալցիումի լավ յուրացման համար անհրաժեշտ է օրգանիզմ բավարար քանակությամբ վիտամին D-ի մատակարարում: Սննդամթերքում վիտամին D-ի քանակը շատ քիչ է, այդ պատճառով խորհուրդ են տրվում զբոսանքներ արևային եղանակին, քանի որ այս վիտամինն առաջանում է ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցության տակ:
Ինչի՞ կհանգեցնի կալցիումի պակասը մեր օրգանիզմում, ինչպե՞ս պարզել և կանխել հնարավոր
Կալցիումը համարվում է մարդու օրգանիզմում ամենակարևոր սննդարար նյութերից մեկը և դրա պակասը կարող է լուրջ խանգարումներ առաջացնել: Տասնութ տարեկանում արդեն մարդու օրգանիզմում կուտակվում է 1 կիլոգրամից ավելի կալցիում, և դրա 99%-ը գտնվում է ոսկրերում ու ատամներում: Մնացած 1%-ը կարևորագույն դեր է կատարում օրգանիզմում. Մասնակցում է արյան մակարդմանը, մկանային (կծկումներ), նյարդային և իմունային համակարգերի գործունեության իրականացմանը: Կալցիումը նաև օգնում է օրգաններին իրականացնել մի շարք կարևոր գործառույթներ, ինչպիսին նյարդային համակարգի միջոցով տեղեկատվություն ուղարկելն է:
Ձմերուկի բուժիչ հատկությունները
Առաջին հայացքից կարող է թվալ, որ 90 %-ից ավել ջուր պարունակող ձմերուկը օրգանիզմին առանձնապես շատ օգտակար նյութեր փոխանցել չի կարող, սակայն իրականում ձմերուկ ուտելով մարդն ընդունում է վիտամին C-ի զգալի չափաբաժին, որը պաշտպանում է բջիջները վնասվելուց, էլաստիկություն է հաղորդում մաշկին և անոթներին։ Ինչպես նաև վիտամին A, որն անմիջական մասնակցություն է ունենում տեսողական ընկալման գործընթացին։
Ինչ վերաբերում է հանքանյութերին, պետք է նշել, որ ձմերուկի միջոցով օրգանիզմը ստանում է մեծ քանակությամբ մագնեզիում, որը դրականորեն է ազդում մկանների աշխատանքի վրա, բացի դա մագնեզիումը խիստ անհրաժեշտ է օրգանիզմում կալցիումի յուրացման համար։ Առանց մագնեզիումի անհնար է ոսկրային ծածկի փոխարինումները նորով։
Ձմերուկը (մեծամասամբ սերմերը՝ կտերը) հարուստ է նաև ֆոսֆորով, որն ամրություն է հաղորդում ատամներին և ոսկրերին։ Ի հեճուկս տարածված թյուր կարծիքի ձմերուկի սերմերի օգտագործումը չի բերում կույր աղիքի բորբոքման։
Ամերիկացի գիտնականները ապացուցել են, որ ձմերուկը L-ցիտրուլին ամինոթթվի ամենամեծ բնական աղբյուրն է, որից օրգանիզմում սինթեզվում է ազոտի օքսիդ, որն իր հերթին նպաստում է անոթների լայնացմանը և բարձրացնում է նրանց տոնուսը։
Ձմերուկի կարմիր գույնը հիմնականում պայմանավորված է նրա կազմում առկա կարոտինոիդներով, որոնք օրգանիզմում վերածվում են վիտամին A-ի, սակայն դրանցից մեկը՝ լիկոպինը, այդպիսի փոփոխության չի ենթարկվում։ Դրա փոխարեն նա ցուցաբերում է բարձր հակաօքսիդանտ հատկություն։ Որոշ գիտնականներ նրա ազդեցությունը կապում են մարսողական համակարգում և ենթաստամոքսային գեղձում քաղցկեղի առաջացման ռիսկի նվազեցման հետ։ Բացի դա նշվում է նրա դրական ազդեցությունը անոթների և սրտի ֆունկցիոնալության վրա։ Ինչպես մյուս կարոտինոիդները, այնպես էլ լիկոպինն օգտակար է տեսողության համար և նպաստում է կենտրոնական տեսողական համակարգի խախտման կանխարգելմանը։
Ձմերուկը շատ օգտակար է այն մարդկանց համար, ովքեր մարզումների ժամանակ մեծ ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության են ենթարկվում։ Այն միևնույն ժամանակ օրգանիզմին ապահովում է արագ ածխաջրերով, հակաօքսիդանտներով, ամինաթթուներով։ Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ ձմերուկի խյուսը և հյութը (մարզումից հետո 500մլ չափաբաժնով) ազդում են օգրանիզմի վրա այնպես, ինչպես՝ սպորտային ըմպելիքները։ Դրանք նպաստում են օրգանիզմի արագ վերականգնմանը։
Վերջապես պետք է ուշադրություն դարձնել այն բանի վրա, որ ի հեճուկս լայն տարածում գտած կարծիքի, ձմերուկը պետք չէ համարել օրգանիզմը բոլոր տեսակի թույներից մաքրող հրաշալի միջոց, քանի որ մենք ձմերուկ ուտելիս ստանում ենք ոչ միայն մեծ քանակությամբ հեղուկ, այլ նաև՝ մեծ քանակությամբ շաքար։ Այդ շաքարն օրգանիզմից հանելու համար գործի են դրվում երիկամները, և ինչքան շատ շաքար են նրանք ստիպված լինում հանել օրգանիզմից, այդքան շատ էլ հեղուկ են նրանք օրգանիզմից վերցնում։ Եվ այսպիսով, ձմերուկի փոքր քանակները հնարավորություն են տալիս լավ իմաստով ակտիվացնել երիկամների աշխատանքը, սակայն մեծ քանակի դեպքում մեծ ծանրաբեռնվածության են ենթարկվումերիկամները։
Մեր “կապուտաչյա գեղեցկուհու” իրական թագուհին — Սևանի Իշխան
“Սևանի իշխանը” (լատ.՝ Salmo ischchan) պատկանում է Սաղմոնաձկների ընտանիքին: Էնդեմիկ տեսակ է Մկանուտ, միջին մեծության շարժուն ձկներ են, որոնք բազմացման շրջանում ծովերից անցնում են գետերը՝ ձվադրելու համար: Տարբերվում է ավելի փոքր աչքերով, լայն ճակատով, բարձր մարմնով։ Մարմինը գլանաձև է կամ իլիկաձև, ամբողջ երկարությամբ փոքր, արծաթափայլ թեփուկներով, պատված՝ խոշոր, սև, երբեմն էլ նարնջագույն կամ բաց վարդագույն պուտերով։
15 հետաքրքիր փաստ Մեղրի մասին
- Միջին փեթակում, որում ապրում են մի քանի հազար մեղուներ, տարեկան կարող են հավաքել 20-ից 45 կգ մեղր՝ կախված տեղանքից, եղանակից և այլ գործոններից
- 100 գրամ մեղր հավաքելու համար մեղուն պետք է թռչի մոտ 46 հազար կիլոմետր, ինչը գերազանցում է երկրի հասարակածի երկարությունը
Չիա սերմեր
Նախապատմությունը
Չիայի սերմերի հայրենիքը համարվում է Հարավային Ամերիկան, որտեղ մայաները, ինկերը և ացտեկները օգտագործում էին այն որպես հիմնական սննդամթերք: <<Չիա>> հին մայաների լեզվից թարգմանած նշանակում է ուժ:
Կանայք չիայի սերմերն օգտագործում էին կերակուր պատրաստելու և կոսմետիկ նպատակներով, իսկ տղամարդիկ վերցնում էին իրենց հետ կռիվների ժամանակ ուժերը վերականգնելու նպատակով:
Ի՞նչ սննդակարգ պահել կորոնավիրուսի տարածման ժամանակահատվածում
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության և մեծաքանակ փորձագիտական ինստիտուտների խորհուրդները բերում են նրան, որ պետք է հաճախ լվանալ ձեռքերն օճառով, խուսափել մարդկային կուտակումներից, հետևել սեփական հիգիենային և առողջությանը և խուսափել այլ երկրներ ճանապարհորդելուց:
