Ճագարի միս

Oգտակար հատկությունները

Ճագարի միսը պարունակում ամբողջական սպիտակուցներ, ճարպեր, հանքային նյութեր և վիտամիններ: Հավի և հորթի մսերի հետ միասին այն պատկանում է այպես կոչված <<սպիտակ մսերին>> և առանձնանում է ամբողջական սպիտակուցների մեծ քանակի պարունակությամբ: Դժվարամարս կոլագենները և էլաստինները ճագարի մսի մեջ համեմատաբար քիչ են:

Ճագարի մսի սպիտակուցներում առկա են 19 տեսակ ամինաթթուներ ներառյալ բոլոր անփոխարինելիները: Այս մսի արժեքավոր հատկությունը նաև այն է, որ ջերմային մշակման ժամանակ ամինաթթուների որակական կազմը չի փոխվում, փոխվում է միայն քանակական բաղադրիչը: Ամենից շատ ճագարի մսի մեջ անփոխարինելի ամինաթթուներից պարունակվում է Լիզին ամինաթթուն՝ 10.43 տոկոս, մեթոնին և տրիպտոֆան՝ համապատասխանաբար 2.37 և 1.55 տոկոս: Կենդանու տարիքն ամինաթթուների պարունակության վրա շատ քիչ է ազդում:

Հանքային նյութերը մկանային հյուսվածքներում կազմում են 1-1.5 տոկոս: Հանքանյութերի և վիտամինների կազմով ճագարի միսը գերազանցում է բոլոր մյուս մսատեսակներին: Այն պարունակում է մեծ քանակությամբ երկաթ (գրեթե 2 անգամ ավելի շատ, քան խոզի միսը), ֆոսֆոր (100 գ-ում 220 մգ), մագնեզիում (100 գ-ում 25 մգ) և կոբալտ: Այն պարունակում է նաև բավականաչափ պղինձ, կալիում, մանգան, ֆտոր և ցինկ: Նատրիումի աղերը համեմատաբար քիչ են:

Վիտամինների պարունակությամբ ճագարի միսը գերազանցում է խոզի և այլ կենդանիների մսերին: Ճագարի միսը պարունակում է մեծ քանակությամբ վիտամին PP – նիկոտինամիդ, վիտամին C – ասկորբինաթթու, վիտամին B6 – պիրոդոքսին, վիտամին B12 – կոբալամին, ինչի շնորհիվ այն անփոխարինելի է դիետիկ սննդի համար: Այլ կենդանիների ճարպի հետ համեմատած ճագարինը կենսաբանորեն ավելի արժեքավոր է, քանի որ հարուստ է չհագեցած ճարպաթթունեով, մասնավորապես հազվագյուտ արախիդոնիկ ճարպաթթվով: Վերջինս շատ լավ յուրացվում է օրգանիզմի կողմից և իր որակով ավելի լավն է քան տավարի, խոզի և ոչխարի մսում եղած նմանատիպ ճարպաթթուն:

Ճագարի յուղը ունի բուժիչ հատկություն, այն օգտագործում են որպես բուժամիջոց: Բրոնխիտի դեպքում այն ընդունում են ներսից, ուժեղ հազի դեպքում քսում են կրծքավանդակին, ձեռքի մաշկի չորացման, կոշտացման  դեպքում քսում են ձեռքերին:  Ճագարի յուղն օգտագործում են ինչպես առանձին, այնպես էլ մեղրի հետ խառնած վիճակում: Խառնուրդը պատրաստում են 2:1 հարաբերակցությամբ, այսինքն 2-3 բաժին յուղին խառնում են 1 բաժին մեղր: Նման խառնուրդն ունի ուժեղ բուժիչ հատկություն, ազդում է արագ և արմատապես, ամբողջությամբ յուրացվում է օրգանիզմի կողմից: Ճագարի մսից կարելի է ավելի շատ ճաշատեսակներ պատրաստել, քան բրոյլեր հավի և հնդկահավի մսերից:

Հաշվի առնելով բարձր կենսաբանական արժեքը՝ ճագարի միսը խորհուրդ են տալիս մտցել բոլոր տարիքի մարդկանց սսնդակարգ, ինչպես նաև լայնորեն կիրառել բժշկական դիետաների մեջ: Դիետոլոգների կարծքով ճագարի մսի կանոնավոր օգտագործումը նպաստում է օրգանիզմում ճարպային նյութափոխանակության նորմալացմանը և սննդար նյութերի նորմալ հարաբերակցության պահպանմանը: Սրա հետ կապված էլ ճագարի միսը նշանակում են այն հիվանդներին, ովքեր ունեն բուսական հյութերի անբավարարություն այնպիսի հիվանդությունների ժամանակ ինչպիսին է գաստրիտը, ստամոքսի և տասներկումատնյա աղիքի խոցը, կոլիտները և էնթերկոլիտները, լյարդի և լեղուղիների հիվանդությունները, հիպերտոնիկ հիվանդությունները, աթերոսկլերոզը, սրտի և երիկամային հիվանդությունները, շաքարային դիաբետ և այլն:

Երիկամային հիվանդությունների դեպքում շատ լավ բուժիչ արդյունք է տալիս ճագարի լյարդի օգտագործումը սննդի մեջ: Ճագարի միսը օգտակար է հատկապես երեխաների, տարեցների և քաշի ավելցուկի խնդիր ունեցող մարդկանց համար, քանի որ ունի ցածր կալորիականություն:

Ճագարի միսն ունի հրաշալի խոհարարական հատկություններ, նրանից պատրաստում են ավելի շատ ճաշատեսակներ, քան հավի մսից: Բացի դա ճագարի միսը շատ լավ զուգակցվում է այլ մսատեսակների և մթերքների հետ, շատ լավ պահպանում է իր համային և օգտակար հատկությունները թարմ, աղ դրված, մարինացված, ապխտած վիճակում:

Վնասակար հատկությունները

Ցանկալի չէ չարաշահել այս մսատեսակը, քանի որ այն պարունակում է պուրինային նյութեր (пуриновые основания), որոնք հայտնվելով օրգանիզմում վերածվում են միզաթթվի: Իսկ սա կարող է կուտակվել մարդու ջլերում և հոդերում և առաջացնել արտրիտ, հոդային հիվանդություններ, նեյրոարթրիտային դիաթեզ (երեխաների մոտ): Ավելին, ճագարի մսի մեջ առկա ամինաթթուները, մարսվելով աղիներում, վերածվում են սենաթթվի, այդպիսով օրգանիզմում միջավայրը դարձնելով ավելի թթվային: Որոշ հիվանդությունների համար, հատկապես ստամոքսաղիքային տրակտի հիվանդությունների համար այս գործոնը ունի սկզբունքային նշանակություն: Պետք նշել նաև, որ եղել են ճագարի մսից ալերգիայի դեպքեր ևս: