Ալերգիա

Ալերգիան մարդու իմունիտետի սուր ռեակցիան է ալերգենների (որոշակի նյութեր կամ դրանց համակցություններ) նկատմամբ, որոնք այլ մարդկանց համար սովորական են և ոչ մի ռեակցիա չեն առաջացնում:

Դրանց օրինակներ են կենդանիների մորթին, փոշին, որոշ մթերքներ, դեղամիջոցները, միջատների կծելը, քիմիական նյութերը, ծաղկափոշին և այլն: Ալերգիայի դեպքում առաջանում է իմունոլոգիական կոնֆլիկտ, այսինքն երբ մարդը շփվում կամ փոխազդեցության մեջ է մտնում ալերգենների հետ, նրա օրգանիզմն արտադրում է հակամարմիններ, որոնք բարձրացնում են կամ իջացնում են գրգռիչների նկատմամբ զգայունությունը:

Գործոններ, որոնք նպաստում են ալերգիաների առաջացմանը

·         Գենետիկ հակումները,
·         Ցածր բնապահպանական մակարդակը (մասնավորապես օդի աղտոտվածությունը),
·         Սթրեսները,
·         Ինքնաբուժումը և դեղերի չգարգավորված ընդունումը,
·         Դիզբակտերիոզը,
·         Չզարգացած իմունային համակարգը երեխաների մոտ:

Ալերգիայի տեսակները և դրանց նախանշանները

• Շնչառական ալերգիա – Օդում առկա ալերգենների (կենդանիների մորթին և բուրդը, բույսերի փոշին, փոշեհատիկները և այլ ալերգեններ) ազդեցությունն է շնչառական համակարգի օրգանների վրա: Նախանշաններն են՝ փռշտոցը, խռռոցը թոքերում, քթանցքներից արտադրության հոսքը, շնչահեղձությունը, աչքերից արցունքների արտահոսքը, աչքերում քորի զգացողությունը և այլն:
• Ալերգիկ դերմատոզներ – Ալերգենների (լատեքսային և մետաղական ալերգենները, կոսմետիկ և խնամքի միջոցները, որոշ սննդամթերքներ, կենցաղային քիմիան և մաքրող միջոցները և այլն) ազդեցությունը անմիջապես մաշկի վրա կամ էլ աղեստամոքսային համակարգի լորձաթաղանթի վրա: Նախանշաններն են՝ մաշկի կարմրածություն և քոր, եղնջացան (հեղուկով լցված փուչիկներ մաշկի վրա, այտուց, ալրոցի զգացողություն), էկզեմա (չափից շատ մաշկի չորություն, թեփոտում, մաշկի հյուսվածքների փոփոխություն):
• Սննդային ալերգիա – Սննդային ալերգենների ազդեցությունն է մարդու օրգանիզմի վրա սննդի օգտագործման կամ էլ սննդի պատրաստման ընթացքում: Նախանշաններն են՝ սրտխառնոց, ցավ որովայնում, էքզեմա, գլխացավ, եղնջացան անաֆիլակտիկ ցնցում (анафилактический шок):
• Միջատների կծելուց առաջացող ալերգիա – Ալերգենների ազդեցությունն է միջատների կծելու դեպքում (լու, մեղու, մոծակ), նրանց մասնիկների ներշնչելու դեպքում, նրանց կենսագործուներության արդյունքում ստեղծված մթերքները օգտագործելու դեպքում: Նախանշաններն են՝ Մաշկի կարմրություն և քոր, գլխապտույտ, թուլություն, շնչահեղձություն, զարկերակային ճնշման անկում, ցավ որովայնում, փսխում անաֆիլակտիկ ցնցում և այլն:
• Դեղամիջոցների ընդունումից ալերգիա – Առաջանում է դեղամիջոցների ընդունման դեպքում (հակաբիոտիկներ, սուլֆոնամիդներ, ոչ ստանդարտ հակաբորբոքային դեղամիջոցներ, հորմոնալ և ֆերմենտային պատրաստուկներ, վիտամիններ, տեղային ցավազրկողներ և այլն): Նախանշաններն են՝ թեթև քոր, շնչահեղձության նոպաներ, ներքին օրգանների վնասվածքներ, անաֆիլակտիկ ցնցում:
• Վարակաալերգիա – Առաջանում է ոչ պաթոգեն և պայմանական պաթոգեն միկրոբների ազդեցության արդյունքում և կապված է լորձաթաղանթի դիսբիոզի հետ:

Բոլոր տեսակի ալերգիաների սրման դեպքում պետք է հետևել հիպոալերգիկ դիետաներին: Սա հատկապես կարևոր է սննդային ալերգիայի դեպքում, քանի որ դիետան կատարում է ինչպես բուժիչ, այպես էլ ախտորոշիչ գործառույթ (բացառելով այս կամ այն մթերքները սննդակարգից կարելի որոշել սննդային ալերգենների շրջանը):

Օգտակար և վնասակար մթերքները ալերգիայի առաջացման դեպքում

Ալերգենների ցածր մակարդակ ունեցող մթերքները

• Կաթնաթթվային մթերքներ (ռեժան, կեֆիր, բնական յոգուրտ, կաթնաշոռ),
• եփված կամ շոգեխաշված անյուղ խոզի կամ տավարի միս, հավի միս,
• կենդանիների ներքին օրգաններից ստացված մսամթերք (լյարդ, երիկամներ, լեզու),
• հնդկացորենի, բրնձի և եգիպտացորենի ալյուրից պատրաստված հացեր,
• կանաչիներ և բանջարեղեն (կաղամբ, բրոկոլի, բողկ, վարունգ, սպանախ, սամիթ, մաղադանոս, հազար, դդմիկ, շաղգամ),
• վարսակաձավարի, բրնձի, գարու և մանի կաշաներ,
• արևածաղկի և ձիթապտղի ձեթը,
• սերուցքային կարագը,
• մրգերի ու հատապտուղների որոշ տեսակներ (կանաչ խնձոր, տանձ, դեղին գիլաս, սպիտակ հաղարջ),
• չրեր (տանձի, խնձորի և սև սալորի), դրանցից պատրաստված պահածոներ և հյութեր, մասուրի հյութ, թեյ, հանքային ջուր առանց գազերի:

Ալերգենների միջին մակարդակ ունեցող մթերքները

• Հացահատիկային մթերքներ (ցորեն, տարեկան, հնդկաձավար, եգիպտացորեն),
• յուղոտ
• խոզի միս, գառան միս, ձիու միս, նապաստակի և հնդկահավի միս,
• մրգեր և հատապտուղներ (դեղձ, ծիրան, սև և կարմիր հաղարջներ, բանան, ձմերուկ),
• բանջարեղենների որոշ տեսակներ (կանաչ բիբար, ոլոռ, կարտոֆիլ, հատիկավորներ):

Ալերգենների բարձր մակարդակ ունեցող վտանգավոր մթերքները

• Ծովամթերքներ, ձկնատեսակների մեծ մասը, կարմիր և սև խավիարներ:
• Թարմ կովի կաթ, պանիրներ, ձու, կիսաապխտած միս, ապխտած հում միս, երշիկներ, սարդելկա, նրբերշիկ:
• Պահածոյացված մթերքներ (գործարանային), մարինացված մթերքներ, աղի մթերքներ, կծու մթերքներ, սոուսներ, համեմունքներ, բանջարեղենների առանձին տեսակներ (դդում, կարմիր բիբար, լոլիկ գազար, կաղամբը թթու դրված վիճակում, բադրջան, թրթնջուկ, նեխուր):
• Մրգերի ու հատապտուղների մեծ մասը (ելակ, կարմիր խնձոր, վայրի ելակ, մալինա, մոշ, չիչխան, հապալաս, արքայանարինջ, խաղող, բալ, նուռ, սեխ, սալոր, անանաս), ինչպես նաև դրանցից պատրաստած հյութեչն ու պահածոները:
• Բոլոր ցիտրուսները, քաղցրացված կամ մրգային գազավորված ըմպելիքներ, ծամոն, ոչ բնական հավելումներով յոգուրտները, չրերի որոշ տեսակներ (ծիրանաչիր, խուրմա, թուզ):
• Մեղր, ընկույզներ, սնկերի բոլոր տեսակները, ալկոհոլային խմիչքներ, կակաո, սուրճ, շոկոլադ կարամել, մարմելադ, սննդային հավելումներով մթերքներ (էմուլգատորներ, կոնսերվատներ, համային և հոտային հավելումներ, գունային հավելումներ):
• Էկզոտիկ մթերքներ:

Ալերգիայի ժողովրդական (ավանդական) բուժման միջոցները

– Երիցուկի թուրմ (լցնում ենք 1 ճաշի գդալ երիցուկ 1 բաժակ եռացրած ջրի մեջ, կես ժամ թրմվում է և օգտագործում ենք 1 ճաշի գդալ օրվա մեջ մի քանի անգամ):
– Կատվալեզվի (չերեդայի) արգանակ, որը պետք է խմել անընդհատ սուրճի և թեյի փոխարեն:
– Եղինջի ծաղիկներից պատրաստված թուրմ (լցնում ենք 1 ճաշի գդալ եղինջի ծաղիկներից 1 բաժակ եռացրած ջրի մեջ, կես ժամ թողնում ենք թրմվի և ընդունում ենք օրը 3 անգամ մեկ բաժակի չափով):