Նպարեղեն
ՀԱՏԻԿ ԼՈԲԻ
Էներգետիկ արժեքը 100 գրամում
- Կալորիականություն – 298 կկալ
- Սպիտակուցներ – 21 գր
- Ճարպեր – 2 գր
- Ածխաջրեր – 47 գր
- Այրվածքային մնացորդ – 3.6 գր
- Ջուր – 14 գր
Լոբին մշակում են հատիկ և կանաչ լոբի ստանալու համար։ Սպիտակուցային նյութերով լոբու հատիկները մոտ են մսին։ Լոբու հատիկների մեջ սպիտակուցները կազմում են 20-22% (մսում՝ 20-23%)։ Կանաչ լոբու մեջ սպիտակուցները 6-7% են։ Բացի այդ լոբին պարունակում է մոտ 2% ճարպ և, վերջապես, վիտամիններ ու մարդու օրգանիզմի համար անհրաժեշտ հանքային աղեր։
Լոբին Կենտրոնական և Հարավային Ամերիկայի հողագործության գլխավոր բույսերից մեկն է, համարվում է աշխարհի հնագույն մշակաբույսերից մեկը։
Լոբին եվրոպա է բերվել Կոլումբոսի երկրորդ ճանապարհորդությունից հետո։
Սկզբնական շրջանում եվրոպացիներն այն աճեցնում էին որպես դեկորատիվ բույս և միայն XVII դարի վերջում լոբին լայն տարածում ստացավ որպես բանջարանոցային մշակաբույս։ Լոբու մասին առաջին գրառումները հայտնաբերվել են չինական հին ձեռագրերում` մ.թ.ա 1280թ.:
Գոյություն ունի մոտ 97 տեսակ, որոնցից ամենատարածվածը իր բազմաթիվ ենթատտեսակներով սովորական լոբին է (Phaseolus vulgaris L.): Դրանց մի մասը փաթաթվող է, մյուս մասը՝ թփային: Տարածված է նաև կարմիր, սև, սպիտակ, մանուշակագույն տեսակները:
Հարավային Ամերիկայում լայնորեն օգտագործում են լոբու սև, Հնդկաստանում` կարմիր, երիկամաձև Մեքսիկայում`«pinto» տեսակի պտավոր սերմերը: Այստեղ լայն կիրառում են գտել նաև դեղին սերմերը, որոնք եփելուց հետո դառնում են փափուկ և նուրբ: Իրաքում և Հունաստանի հյուսիսում հանդիպում է սպիտակ լոբու մի տեսակ, որը կոչվում է «հսկա» կամ «փիղ», որի սերմերը 2-3 անգամ մեծ են սովորական լոբու սերմերից:
Լոբու որոշ տեսակներ, օրինակ` կարմիրը, հում վիճակում թունավոր են, սակայն 1000C-ում 10 րոպե եռացնելուց հետո թույնը չեզոքանում է:
Միացե՛ք մեզ ֆեյսբուքում
և շարունակե՛ք ստանալ օգտակար ինֆորմացիա սննդակարգի և առողջության վերաբերյալ
Օգտագործելուց առաջ ցանկալի է սերմերը 6-8 ժամ թրջել ջրում, որպեսզի օլիգոսախարիդները` շաքարները, որոնք օրգանիզմի կողմից չեն յուրացվում, ջրում լուծվեն և մարսողության ընթացքում փքվածություն չառաջացնեն: Լոբին հայտնի է օրգանիզմում շաքարի մակարդակը իջեցնող և միզամուղ հատկություններով: Ժողովրդական բժշկության մեջ խորհուրդ է տրվում շաքարային դիաբետի ժամանակ լոբու չորացրած պատիճներից պատրաստված եփուկը խմել օրվա ընթացքում` 1/3 բաժակ: Բժշկապետ Ավիցեննան իր աշխատության մեջ նշել է թոքերի հիվանդության ժամանակ լոբու օգտակարության մասին: Լոբուց ստացված փոշին օգտագործվում է ցանի, էկզեմայի և մաշկային խոցերի բուժման նպատակներով:
Ժողովրդական բժշկության մեջ երիկամների և միզապարկի աշխատանքի խանգարման դեպքում խորհուրդ է տրվում չորացրած ունդերից և ծաղիկներից պատրաստված թեյը, որը միզամուղ, սպազմը վերացնող հատկություն ունի և միանգամայն արդյունավետ է դժվարամիզության ժամանակ, նպաստում է օրգանիզմից թույների հեռացմանը և արյան մեջ շաքարի քանակի նվազեցմանը:
Դիետոլոգները լոբին դասում են օգտակար սննդային բույսերի շարքին և, միաժամանակ որպես դիետիկ սննդամթերք, խորհուրդ են տալիս սրտային անբավարարության, շաքարային դիաբետի, աթերոսկլերոզի, երիկամների, խոցային հիվանդությունների, ցածր թթվայնությամբ ընթացող գաստրիտի դեպքում: Լոբու չափավոր օգտագործումը կանոնավորում է օրգանիզմում նյութափոխանակությունը, ուժեղացնում ստամոքսահյութի արտազատումը, հանգստացնում նյարդերը, խոչընդոտում ատամնաքարերի առաջացմանը:
Օգտակար հատկությունները
Հատիկ լոբին պարունակում է մինչև 25% սպիտակուցներ, որոնք իրենց սննդային արժեքով գերազանցում են շատ մսատեսակների: Բացի դա, հատիկ լոբու սպիակուցները յուրացվում են մինչև 70-80%: Հատիկ լոբին պարունակում է կալիում, կալցիում, ծծումբ, մագնեզիում, ֆոսֆոր, երկաթ, վիտամիններ B1, B2, B3, B6, C, E, K և PP, ինչպես նաև անփոխարինելի ամինոթթուներ:
Հատիկ լոբու մեջ պարունակվող ծծումբը դրականորեն է ազդում աղիքային վարակների, ռևմատիզմի, մաշկային հիվանդությունների, բրոնխների հիվանդությունների առաջացման դեպքում:
Իսկ երկաթը նպաստում է էրիտրոցիդների առաջացմանը, թթվածնի փոխանցմանը բջջիներին, ուժեղացնում է օրգանիզմի դիմադրողականությունը վարակների նկատմամբ:
Հատիկ լոբու օգտագործումը խորհուրդ է տրվում աթերոսկլերոզի, երիկամաքարային հիվանդությունների, արյան բարձր ճնշման, պիելոնեֆրիտայի, սրտի ռիթմի խանգարման կանխարգելման համար: Հատիկ լոբին բարձրացնում է իմունիտետը աղիքային վարակների և նույնիսկ գրիպի նկատմամբ:
Հատիկ լոբու բաղադրության մեջ մտնող ցինկը կարգավորում է օրգանիզմում ածխաջրածնային փոխանակությունը: Պղինձն ակտիվացնում է օրգանիզմում ադրենալինի և հեմոգլոբինի արտադրությունը (սինթեզը):
Դիետոլոգները խորհուրդ են տալիս հատիկ լոբի օգտագործել շաբաթական առնվազն 1-2 անգամ և համարում են այն դիետիկ և բուժիչ մթերք:
Հատիկների պատյանում (կանաչ լոբի) պարունակվող արգինինը մասնակցում է ուրեաի սինթեզին և ազոտային փոխանակման այլ գործընթացներին՝ գործելով ինսուլինանման ազդեցություն նյութափոխանակության ժամանակ: Սա էականորեն իջեցնում է շաքարի մակարդակը արյան մեջ և բարենպաստ ազդեցություն է թողնում շաքարային դիաբետի դեպքում:
Հատկապես արդյունավետ է ֆրանսիական լոբու (կանաչ) հապալասի տերևների թուրմը և լոբու չորացած պատյանների թուրմը: Սա խմում են դատարկ ստամոքսին ուտելուց առաջ:
Հակաբակտերիալ հատկությունների շնորհիվ լոբով կերակուրները հանգստացնում են նյարդային համակարգը, կանխում են ատամնաքարերի առաջացումը:
Հատիկ լոբին օգտակար է նաև տուբերկուլյոզի դեպքում:
Հատիկ լոբին ուժեղացնում է ստամոքսահյութի սեկրեցիան, իսկ հակամանրէային հատկության շնորհիվ հանում է լյարդի բորբոքային գործընթացները:
Պահածոյացված վիճակում հատիկ լոբին պահպանում է օգտակար հատկությունների մեծ մասը:
Հատիկ լոբին ունի հիանալի կոսմետիկ հատկություններ` երիտասարդացնում է մաշկը և վերացնում կնճիռները: Խառնուրդը պատրաստելու համար մաղով անցկացված լոբու եփված հատիկները խառնում ենք բուսական յուղի և լիմոնի հյութի հետ: Կարելի է նաև լիմոնի հյութի փոխարեն ավելացնել չիչխանի հյութ կամ մեղր: Մաշկը դառնում է հարթ և էլաստիկ, անհետանում են մանր կնճիռները: Արդյունքը երկար սպասեցնել չի տալիս:
Հատիկ լոբին ռեկորդակիր է ալյումինի, բորի, կալիումի, կալցիումի, մագնեզիումի, և պղնձի պարունակությամբ:
Վնասակար հատկությունները
Եփելուց առաջ ոչ բավարար թրջումը կարող է առաջացնել ստամոքսի փքվածություն:
Հատիկ լոբին խորհուրդ չի տրվում ներառել տարեցների և այն մարդկանց սննդակարգում, ովքեր տառապում են գաստրիտով, ստամոքսի բարձր թթվայնությամբ, ստամոքսի խոցով, կոլիտով և խոլեցիստիտով:
Հում կանաչ լոբին չի կարելի ուտել, քանի որ կարող է հանգեցնել թունավորման: Դրա մեջ պարունակվող ֆազինը և ֆազելունատինը կարող են հանգեցնել լուծի կամ փսխման: Իհարկե սրանց կարելի է հեշտությամբ չեզոքացնել եփելով կամ թրջելով և թողնելով ջրի մեջ 4-10 ժամ:
Հատիկ լոբու օգտագործումը առաջացնում է մետեորիզմ (գազեր աղիներում), բայց նման ազդեցությունը կարելի է հեշտությամբ մեղմել, եթե լոբին ավելի երկար ենթարկենք ջերմամշակման` նախապես թրջելով սոդայաջրով մի քանի ժամ: Սրան գումարած, հատիկ լոբու հետ խորհուրդ են տալիս օգտագործել համեմունքներ, որոնք օգնում են քչացնել գազարտադրությունը, մանավորապես սամիթը: Իմիջայլոց, կարմիր լոբին առաջացնում է էականորեն ավելի շատ գազարտադրություն, քան` սպիտակը:
Հատիկ լոբով ճաշատեսակները օրգանիզմում մարսվում են մինչև 4 ժամում: Սա կարող է անհարմարություն առաջացնել ստամոքսում, իսկ հաճախ օգտագործման դեպքում ավելորդ քաշի կուտակում կարող է լինել:
Հատիկ լոբին պարունակում է նաև բնական նյութեր, որոնք կոչվում են պուրիններ: Որոշ մարդկանց երիկամները ի վիճակի չեն հանել, հեռացնել միզաթթուն, նյութ, որն առաջանում է պուրինների քայքայումից: Այս դեպքում օրգանիզմում բարձրանում է դրա մակարդակը: Այս թթվի կուտակման դեպքում կարող է առաջանալ շատ վտանգավոր հիվանդություն – հոդերի և հյուսվածքների հիվանդություն: Մարդիկ, ովքեր տառապում են այս հիվանդությամբ, պետք է նվազեցնեն կամ բացառեն այն մթերքների օգտագործումը, որոնք պուրիններ են պարունակում: Չնայած որոշ դիետոլոգներ այս պնդումը համարում են վիճելի: Վերջին ուսումնասիրությունների համաձայն նման հիվանդությունների կարող են բերել միայն ձկան և մսամթերքի մեջ առկա պուրինները, իսկ բուսական ծագման մթերքներում առկա պուրինները գրեթե չեն ազդում հիվանդության առաջացման վրա:
Միներալներ
| Ֆոսֆոր | 129 մգ |
| Մագնեզիում | 33 մգ |
| Երկաթ | 1,55 մգ |
| Կալիում | 332 մգ |
| Պղինձ | 0,402 մգ |
| Ցինկ | 1 մգ |
| Մանգան | 0,661 մգ |
| Կալցիում | 37 մգ |
| Նատրիում | 25 մգ |
| Սելեն | 0,8 մգ |
| Choline total |
Վիտամիններ
| ՎԻՏԱՄԻՆ A | 333 µg |
| ՎԻՏԱՄԻՆ B1 | 0.133 µg |
| ՎԻՏԱՄԻՆ B2 | 0.29 µg |
| ՎԻՏԱՄԻՆ B3 | 2.249 µg |
| ՎԻՏԱՄԻՆ B5 | 0.225 µg |
| ՎԻՏԱՄԻՆ B6 | 0.104 µg |
| ՖՈԼԱԹԹՈՒ (B9) | 0 µg |
| ՎԻՏԱՄԻՆ B12 | 0 µg |
| ՎԻՏԱՄԻՆ C | 3.7 µg |
| ՎԻՏԱՄԻՆ D | 0 µg |
| ՎԻՏԱՄԻՆ E | 1.16 µg |
| ՎԻՏԱՄԻՆ K | 40.9 µg |