Գլխացավ (միգրեն)

Առաջնային գլխացավ, որը բնորոշվում է պարբերաբար կրկնվող չափավորից մինչև ուժգին գլխացավերով: Տիպիկ դեպքերում գլխացավը միակողմանի է, իր բնույթով բաբախող և տևում է 2-ից մինչև 72 ժամ: Սրացումների ժամանակ կարող է դիտվել սրտխառնոց, փսխում, գերզգայնություն  լույսի, ձայնի և հոտերի նկատմամբ: Ֆիզիկական ակտիվության ընթացքում, որպես կանոն, դիտվում է ցավի ուժեղացում: Դեպքերի ամեն երրորդում դիտվում է աուրա, որը տիպիկ դեպքերում լինում է տեսողության խանգարման ձևով և հուշում է գլխացավի սկսման մասին: Երբեմն, հնարավոր է աուրա առանց հաջորդող գլխացավի:

Ուժեղ գլխացավի տեսակներն ու նախանշանները

• Սովորական գլխացավ

Սա միգրենի տարատեսակ է, որի ժամանակ ցավը կարող է տևել 4-72 ժամ: Նախանշաններն են. միջին կամ ուժեղ ինտենսիվությամբ ցավի բնույթ, դրա միակողմանի տեղայնացում և քայլելու կամ ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության ժամանակ ցավի ուժգնացում: Կարող է ի հատ գալ ֆոնոֆոբիա (ձայների նկատմամբ անհանդուրժողականություն), ֆոտոֆոբիա (լույսի նկատմամբ անհանդուժողականություն), սրտխառնոց և/կամ փսխում:

• Դասական գլխացավ

Ցավին նախորդում է մի աուրա, որը բնութագրվում է լսողական, համային և հոտային անհասկանալի զգացողություններով, մթագնում է տեսողությունը, խախտվում է ձեռքերի զգայունակությունը: Այդ աուրայի տևողությունը կարող է տատանվել 5 րոպեից մինչև 1 ժամ և ավարտվում է անմիջապես գլխացավի սկսվելուց առաջ:

Օգտակար և վնասակար մթերքները միգրենի ժամանակ

Օգտակար մթերքներ

Միգրենի դեպքում խորհուրդ է տրվում օգտագործել տերամինի ցածր պարունակությամբ դիետաներ.

• սուրճ և առանց կոֆեինի գազավորված ըմպելիքներ, սոդայաջուր,
• թարմ ձու, շոգեխաշած հավ, միս, ձուկ,
• կաթնամթերքներ (2%-անոց կաթ, հալվող կամ ցածր յուղայնությամբ պանիր),
• նպարեղեն, ալյուրից պատրաստվածքներ, պաստաներ (օր. շիլաներ, թխվածքներ, գործարանային արտադրության մթերքներ),
• թարմ բանջարեղեն (գազար, ծնեբեկ, սոխ, տապակած կամ եփած լոլիկ, կարտոֆիլ, լոբի, դդմիկ, ճակնդեղ, դդում),
• թարմ մրգեր (տանձ, խնձոր, բալ, ծիրան, դեղձ),
• տնական ապուրներ,
• համեմունքներ,
• շաքար, կեքսեր, մեղրի տարբեր տեսակներ, թխվածքաբլիթներ, դոնդող, մուրաբաներ,
• թարմ բնական հյութեր (թուրինջի, նարնջի, խաղողի, ճակնդեղի, վարունգի, գազարի, մասուրի, նեխուրի),
• մագնեզիում պարունակող մթերքներ (վայրի սաղմոն, դդմի սերմեր, քունջութ, արևածաղկի սերմեր, սագախոտ և կտավատ),

Խորհուրդ է տրվում նաև օգտագործել ռիբոֆլավինով (վիտամին B2) հարուստ մթերքնենր, որոնք պաշտպանում են գլխուղեղի բջիջները օքսիդատիվ վնասումից, նպաստում են երկաթի, ցինկի, ֆոլաթթվի, B1, B3, B12 վիտամինների յուրացմանը: Այդպիսի մթերքների շարքին են դասվում անյուղ տավարի, եղնիկի, ոչխարի միսը, բռոկոլին, բրյուսելյան կաղամբը:

Ժողովրդական միջոցներ

• եփած հոն,
• նաշադիրի և կամֆորի սպիրտերի խառնուրդից սառը ինհալացիաներ,
• թթու կաղամբով թրջոցներ քունքի և ականջի հետևի մասում,
• թարմ ձվից կոկտեյլ, որի վրա լցվում է եռացող կաթ,
• շիճուկ կամ թան, որը պետք է խմել դատարկ ստամոքսին,
• մարգագետնի երեքնուկի թուրմ,
• ճակատային և գլխի վերևի հատվածում յասամանի թարմ տերևներից պատրաստված թրջոցներ,
• թարմ կարտոֆիլի հյութն ընդունել 1/4 բաժակ օրը երկու անգամ,
• թունդ կանաչ թեյ,
• սև հաղարջի հյութն ընդունել 1/4 բաժակ օրը 4 անգամ,
• երիցուկի թուրմ (մեկ ճաշի գդալ ծաղիկը լցնել մեկ բաժակ եռացրած ջրի մեջ, թողնել թրմվի մեկ ժամ), ընդունել կես բաժակ օրեկան 4  անգամ:

Վնասակար մթերքները

Պետք է սահմանափակել հետևյալ մթերքների օգտագործումը.

• թունդ սուրճ, թեյ, տաք շոկոլադ (օրվա ընթացքում ոչ ավել քան 2 բաժակ),
• երշիկներ, բեկոն, նրբերշիկ, խոզապուխտ, ապխտած տավարի միս, խավիար,
• պարմեզան պանիր, մածուն, յոգուրտ, թթվասեր,
• տնական թթխմորով պատրաստված հաց,
• թարմ սոխ,
• բանան, ավոկադո, կարմիր սալոր, խուրմա, չամիչ, ցիտրուսային մրգեր (մանդարին, նարինջ, անանաս, թուրինջ, կիտրոն),
• պաղպաղակ, մթերքներ, որոնք պարունակում են շոկոլադ (ոչ ավել, քան 15 գ.)

Պետք է բացառել հետևյալ մթերքների օգտագործումը.

• ալկոհոլային խմիչքներ, մետաղական տարայով ոչ ալկոհոլային խմիչքներ,
• աղի, մարինացված, ապխտած, ոչ թարմ, պահածոյացված կամ կծու մթերքներ,
• պահպանման երկար ժամկետ ունեցող պանիրներ (Ռոկֆոր, շվեցարական, չեդեր),
• ցանկացած արգելված սննդային հավելումներ,
• սոյայի սոուս, մարինացված և պահածոյացված լոբազգիներ,
• ընդեղեն,
• մսով կարկանդակներ:

Նյութի աղբյուրը՝ www.edaplus.info