Էներգետիկ արժեքը 100 գրամում
- կալորիականությունը՝ 339 կկալ
- սպիտակուցներ՝ 2,3 գր
- ճարպեր՝ 0,7 գր
- ածխաջրեր՝ 57 գր
- ջուր՝ 25 գր
- այրվածքային մնացորդ (հանքային աղեր)՝ 2 գր
Սալորաչիրը սև սալորի չորացված ձևն է և ունի շատ լավ համային և օգտակար հատկություններ: Չորացնելու համար ամենալավ սորտերը համարվում են հունգարա-իտալաական սորտերը, քանի որ դրանք պարունակում են շաքարի մեծ քանակություն և ունեն բավականին մսալի պտուղ: Հենց այս հատկություններն են թույլ տալիս չորացնել պտուղները առանց որևիցե ֆերմենտների և ստանալ ընտիր սալորաչիր:
Սալորաչիրը հանդիսանում է բարձր կալորիականությամբ մթերք ածխաջրերի և շաքարի բարձր պարունակությամբ: 100 գրամ սալորաչիրը պարունակում է 231 կկալ: 100 գրամ չորացված (ամբողջությամբ ջրազրկված) սալորաչիրը պարունակում է 339 կկալ: Իսկ 100 գրամ շոգեխաշած սալորաչիրը պարունակում է 113 կկալ: Համեմատաբար քիչ պալորիականություն է պարունակում պահածոյացված սալորաչիրը 103 կկալ 100 գրամում:
Շուկայում սալորաչիր գնելիս անպայման պետք է ուշադրություն դարձնել դրա արտաքին տեսքին: Որակյալ սալորաչիրը պետք է լինի սև գույն և ունենա թեթև աննշան փայլ: Պետք է մսոտ լինի, մի քիչ փափուկ և առաձգական՝ ճկվող: Իսկ ահա դարչնագույն երանգները ցույց են տալիս, որ մրգի մշակման ժամանակ եղել են ինչ-որ սխալներ: Նման մշակման ընթացքում սալորաչիրը կորցնում է իր օգտակար հատկությունները և վիտամինահանքային նյութերի հարուստ պաշարը: Նման սալորաչիրը հաճախ դառնահամ է լինում: Դառնությունը, եթե այն նույնիսկ շատ թույլ է զգացվում, հետևանք է այն բանի, որ մրգի չորացումը սխալ է կատարվել:
Օգտակար հատկությունները
Սալորաչիրը պարունակում է մեծ քանակությամբ վիտամիններ (E, բետա-կարոտին, PP, C և B խմբի վիտամիններ), միկրոէլեմենտներ (երկաթ, կալիում, կալցիում, նատրիում, մագնեզիում, ֆոսֆոր, կոբալտ, յոդ, ցինկ, ֆտոր, մանգան, պղինձ) և այլ օգտական նյութեր (շաքար, պեկտիններ, օրգանական թթուներ, օսլա, ածխաջրեր և սպիտակուցներ):
Օրգանական թթուներից սալորաչրի մեջ գերակշռում է խնձորաթթուն, բայց կան նաև կիտրոնաթթու, սալիցիլային թթու, թրթնջուկաթթու (щавелевая кислота): Սալորաչրում պարունակվող պոլիֆենոլների շնորհիվ այս չիրը դրականորեն է ազդում անոթների պատերի առաձգականության բարձրացման վրա և ամրություն է հաղորդում դրանց: Դա էլ իր հերթին բարենպաստ ազդեցություն է թողնում ամբողջ սիրտ անոթային համակարգի աշխատանքի վրա:
Սալորաչիրն ունի տոնուս հաղորդելու, տոնուսի մեջ պահելու հատկություն, բարձրացնում աշխատունակությունը, լավացնում է օրգանիզմի ընդհանուր վիճակը: Սալորաչիրն ունի նաև շատ լավ կոսմետիկ հատկություններ, այդ պատճառով էլ ընդունակ է լավացնել արտաքին տեսքն ու մաշկի վիճակը:
Սալորաչիրը հարուստ է կալիումով, որն ինչպես հայտնի է օգտագործվում է միզաքարային հիվանդությունների դեպքում: Մասնակցում է նյարդային ազդակների հաղորդման, մկանների կծկման, սրտի աշխատանքի լավացման, օրգանիզմում թթվա-հիմնային հավասարակշռության պահպանման գործընթացներին: Կալիումի ազդեցությամբ ուժեղանում է լեղու անջատումը և մեզի դուրս բերումը օրգանիզմից:
Շնորհիվ իր բաղադրության մեջ մտնող հակաօքսիդանտների սալորաչիրը բարձրացնում է իմունիտետը և էկոլոգիապես վնասակար արտաքին ազդեցություններին օրգանիզմի հակազդելու ունակությունը: Շատ կարևոր է, որ սալորաչիրը կլանում է ազատ ռադիկալները, որոնք քայքայում են օրգանիզմը: Դրանով է բացատրվում նրա երիտասարդացնող հատկությունը և օգտակարությունը քաղցկեղի կանխարգելման համար:
Մեծ քանակությամբ B խմբի վիտամինների առկայությունը սալորաչրում դրական են ազդում մարդու նյարդային համակարգի վրա՝ հեռացնելով անհագստությունը և բարձրացնելով դիմադրողականությունը սթրեսների դեպքում: Սալորաչիրը շատ է գնահատվում արյան զարկերակային բարձր ճնշման կարգավորման հատկություն ունենալու համար, և հենց այդ պատճառով հիպերտոնիկներին (արյան բարձր ճնշում ունեցողներին) հաճախ սալորաչիր ներառող դիետա են նշանակում:
Սալորաչիրը լայն կիրառություն ունի աղիների որոշ հիվանդությունների բուժման ժամանակ, որոնք ուղեկցվում են փորկապությամբ, արյան խտացման ժամանակ, լյարդի, երիկամների և սրտի աշխատանքների խանգարումների ժամանակ: Սալորաչիրը նպաստում է նաև ախորժակի բարձրացմանը:
Սալորաչիրը չափազանց օգտակար է վիտամինային անբավարարության դեպքում, քանի որ պարունակում է վիտամինների լայն տեսականի: Շատ հաճախ սալորաչիրը նշանակում են սակավարյունության դեպքում, ինչպես նաև օրգանիզմում կալիումի անհրաժեշտ քանակի համալրման համար: Ի հեճուկս տարածված այն կարծիքի, որ կալիումն ամենաշատը պարունակվում է բանանի մեջ, պետք է նշել, որ այն սալորաչրի մեջ 1.5 անգամ ավելի շատ է, քան՝ բանանի: Սալորաչրի բարձր էներգետիկ արժեքը և իր մեջ պարունակվող օգտակար նյութերի մեծ քանակը թույլ է տալիս առաջարկել այն օրգանիզմի էներգետիկ բալանսի համալրման համար:
Սալորաչիրը մտնում է շատ ճաշատեսակների և ըմպելիքների (աղցաններ, մսային ճաշատեսակներ, փլավներ, պահածոներ) բաղադրության մեջ: Սալորաչիրը նպաստում է մսի թարմության պահպանմանը, 90%-ով կրճատում է սալամոնելաների, ստաֆիլակոկների և աղիքային ցուպիկի աճը:
Լավագույն սալորաչիրն այն է, որը չորացվում է բնական ճանապարհով, առանց կեղևազրկման և գլիցերինով մշակման: Չորացման համար պիտանի են միայն հասած, հյութալի և քաղցր պտուղները, քանի որ միայն հասունացած սալորներն ունեն ամենաբարձր բուժիչ հատկություններ:
Սև սալորը հավաքում են, լվանում են, չորացնում են արևի տակ մի քանի օր մինչև լրիվ չորացում: Հնուց ի վեր համարվել է, որ ամենաօգտակար չորացրած սև սալորը կտով չորացրածն է, այդ պատճառով չորացնելիս կուտ պետք չի հանել:
Վնասակար հատկությունները
Շաքարային դիաբետ կամ ճարպակալման խնդիր ունեցող մարտկանց չի կարելի օգտագործել սալորաչիր, շաքարի մեծ չափաբաժնի պարունակության համար:
Սալորաչիրը հակացուցված է կերակրող մայերի համար, քանի որ կարող է առաջացնել ստամոքսի փքվածություն կամ ալերգիա նորածնի մոտ: Սալորաչիրը հակացուցված է նաև նրանց համար, ովքեր երիկամներում քարեր ունեն, քանի որ կարող է հիվանդության սրացման պատճառ դառնալ, ինչպես նաև նրանց համար, ովքեր սալորաչրից ալերգիա ունեն:
Միներալներ
Ֆոսֆոր | 69 մգ |
Մագնեզիում | 41 մգ |
Երկաթ | 0,93 մգ |
Կալիում | 732 մգ |
Պղինձ | 0,281 մգ |
Ցինկ | 0,44 մգ |
Մանգան | 0,299 մգ |
Կալցիում | 43 մգ |
Նատրիում | 2 մգ |
Սելեն | 0,3 մգ |
Choline total | 10,1 մգ |
Վիտամիններ
ՎԻՏԱՄԻՆ B1 | 0.051 µg |
ՎԻՏԱՄԻՆ B5 | 0.422 µg |
ՎԻՏԱՄԻՆ B2 | 0.186 µg |
ՎԻՏԱՄԻՆ B6 | 0.205 µg |
ՎԻՏԱՄԻՆ B3 | 1.882 µg |
ՎԻՏԱՄԻՆ B12 | 0 µg |
ՖՈԼԱԹԹՈՒ (B9) | 0 µg |
ՎԻՏԱՄԻՆ A | 781 µg |
ՎԻՏԱՄԻՆ C | 0.6 µg |
ՎԻՏԱՄԻՆ D | 0 µg |
ՎԻՏԱՄԻՆ E | 0.43 µg |
ՎԻՏԱՄԻՆ K | 59.5 µg |