Դեկտեմբերի մթերքները

Ահա և ավարտվեց նոյեմբերը, նրա հետ նաև աշունը՝ մրգերի և բանջարեղենի առատության ժամանակահատվածը: Մենք վստահ մտնում ենք ձմեռ և դա անում ենք ձմռան առաջին և տարվա վերջին ամսից՝ դեկտեմբերից:

Ձմռան սննդակարգը կազմելիս պետք է հաշվի առնել հետևյալ կարևոր գործոնները.

1. Ձմռան ընթացքում պետք է պահպանել և ուժեղացնել իմունիտետը,
2. Պետք է թույլ չտալ, որ օրգանիզմը ջրազրկվի,
3. Պետք է ապահովել ճիշտ ջերմափոխանակություն,
4. Չպետք է խախտել նյութափոխանակությունը կալորիաների մեծ քանակությամբ,
5. Որոշ հորմոններ մարդու օրգանիզմում դժվար են արտադրվում (օրինակ արևի լույսի քիչ քանակության շնորհիվ մելատոնին հորմոնը չի արտադրվում), այդ պատճառով դիետոլոգները խորհուրդ են տալիս հավատարիմ մնալ ռացիոնալ և ըստ սեզոնի սնման սկզբունքներին և օգտագործել հետևյալ մթերքները:

Նարինջ

Նարինջը պարունակում է վիտամիններ A, B2, PP, B1, C, մագնեզիում, նատրիում, ֆոսֆոր, կալիում, կալցիում, երկաթ:

Նարինջն ունի հակաբորբոքային, հակավիրուսային, հակաալերգիկ ազդեցություններ: Սրա շնորհիվ այն խորհուրդ են տալիս սակավարյունության, ախորժակի անկման, ստամոքսի խանգարման, թուլության, աթերոսկլերոզի, հիպերտոնիկ հիվանդությունների, հոդերի և հյուսվածքների հիվանդությունների, լյարդի հիվանդությունների, ճարպակալման, լնդախտի, փորկապության դեպքում: Նարնջի ռեգուլյար օգտագործումը տոնուսի մեջ է պահում օրգանիզմը, թողնում է երիտասարդացնող ազդեցություն, նպաստում է արյան մաքրմանը, վերքերի և խոցերի լավացմանը, կանխարգելում է տրոմբների զարգացմանը:

Մանդարին

Մանդարինը պարունակում է օրգանական թթուներ, շաքար, վիտամիններ A, B4, K, D, ռիբոֆլավին, տիամին, ասկորբինաթթու, ռուտին, ֆիտոնցիդներ, եթերային յուղեր, կարոտին, կալիում, ֆոսֆոր, մագնեզիում, երկաթ, կալցիում, նատրիում:

Մանդարինը համարվում է արժեքավոր դիետիկ մթերք, քանի որ ուժեղացնում է նյութափոխանակության և մարսողության գործընթացները, լավացնում է ախորժակը, ամրացնում է օրգանիզմը, ունի հակամանրէային և ջերմիջեցնող ազդեցություն: Մանդարինը խորհուրդ են տալիս նաև դիզինտերիայի և կանաց մոտ ուժեղ արյունահոսության դեպքում:

Արքայախնձոր

Արքայախնձորը պարունակում է վիտամիններ B1, B12, B2, PP, A, օրգանական թթուներ, սննդային մանրաթելեր, կալիում, ֆոսֆոր, կալցիում, պղինձ, երկաթ, ցինկ, մանգան, մագնեզիում, բրոմելին ֆերմենտ, յոդ:

Արքայախնձորի օգտակար հատկությունները իջեցնում են զարկերակային ճնշումը, խթանում են մարսողությունը, ջրիկացնում են արյունը, բթացնում են քաղցի զգացողությունը, նպաստում են նիհարեցմանը, բարձրացնում են սերոտինի պարունակությունը արյան մեջ, երիտասարդացնում են օրգանիզմը, օրգանիզմից դուրս են բերում ավելորդ հեղուկը: Նաև կանխարգելում են աթերոսկլերոզի զարգացումը, անոթների խցանումը, ինսուլտը և սրտամկանի ինֆարկտը: բացի դա արքայախնձորն օգտագործվում է բրոնխիտի, արտրիտի, թոքաբորբի, ինֆեկցիոն հիվանդությունների, կենտրոնական նյարդային համակարգի հիվանդությունների բուժման ժամանակ:

Խնձոր (գոլդեն տեսակի)

Գոլդեն խնձորը համարվում է ցածր կալորիականությամբ մթերք՝ ընդամենը 47 կկալ 100 գրամում և պարունակում է օրգանական թթուներ, նատրիում, մանրաթել, կալիում, երկաթ, կալցիում, վիտամիններ PP, B3, A, C, B1, մագնեզիում, յոդ, ֆոսֆոր: Այս խնձորը խորհուրդ են տալիս օգտագործել մարսողության կարգավորման, խոլեստերինի մակարդակի իջեցման, աթերոսկլերոզի կանխարգելման, իմունային համակարգի ուժեղացման, օրգանիզմի մաքրման և դիզինֆեկցիայի, նյարդային համակարգի ուժեղացման, ուղեղի աշխատանքի խթանման համար: Այս խնձորն օգտագործվում է նաև հիպերվիտամինոզի, շաքարային դիաբետի բուժման և քաղցկեղի զարգացման կանխարգելման համար:

Կոկոս

Կոկոսը պարունակում է կալիում, բազմաթիվ հակաօքսիդանտներ և բնական յուղեր, կալցիում, ֆոսֆոր, մագնեզիում, վիտամիններ E, C, ֆոլատ և մանրաթել: Սրա շնորհիվ կոկոսի օգտագործումը նպաստում է ուժերի վերականգնմանը, լավացնում է տեսողությունը և մարսողությունը, բարձրացնում է իմունիտետը, կանխարգելում է օնկոլոգիական և սիրտանոթային հիվանդությունների զարգացումը:

Դդում

Դդմի մեջ պարունակվող օգտակար նյութերի կազմը առանձնանում է վիտամինների հավաքածուով (PP, E, F, C, D, A, B, T), մակրո և միկրոէլեմենտներով (կալցիում, երկաթ, կալիում, մագնեզիում):

Խորհուրդ է տրվում դդումն օգտագործել սննդի մեջ ստամոքսաղիքային տրակտի հիվանդությունների (բարձր թթվայնության պայմաններում), փորկապության, աթերոսկլերոզի, տուբերկուլյոզի, հոդերի և հյուսվածքների հիվանդությունների, դիաբետի, սրտի և երիկամների աշխատանքի խանգարման, միզաքարային հիվանդությունների ժամանակ: Դդմի սերմերը ներառում են սննդակարգի մեջ լյարդի հիվանդությունների և վերարտադրողական համակարգի խանգարման ժամանակ: Մի շարք հիվանդությունների ժամանակ շատ օգտակար է դդմի հյութը, իսկ ավելի կոնկրետ այն օգնում է պայքարել նախագրիպային իրավիճակի, փորկապության, թութքի, նյարդային լարվածության և հղիության, սրտխառնոցի և փսխման կամ ծովային հիվանդության ժամանակ:

Գետնախնձոր

Գետնախնձորը պարունակում է շատ երկաթ, ինչպես նաև քրոմ, կալցիում, սիլիցիում, կալիում, մագնեզիում, նատրիում, ֆտոր, կարոտենոիդ, մանրաթել, պեկտին, ճարպեր, օրգանական թթուներ, ինուլին, կարոտին, անփոխարինելի ամինոթթուներ (վալին, արգինին, լեիցին, սպիտակուցներ, վիտամիններ B6, PP, B1, C, B2):

Գետնախնձորը խորհուրդ է տրվում օգտագործել միզաքարային հիվանդությունների, հոդերի և հյուսվածքների հիվանդությունների, աղային կուտակումների, սակավարյունության, ճարպակալման, ինսուլտի և հիպերտոնիայի բուժման ժամանակ: Այս մթերքն իջեցնում է շաքարի մակարդակը, ճնշումը, բարենպաստ ազդեցություն է թողնում  ենթաստամոքսային գեղձի վրա, բարձրացնում է հեմոգլոբինը, դուրս է բերում օրգանիզմից ծանր մետաղների աղերը և թույները, խոլեստերինը, ռադիոնուկլիդները, վերականգնում է ուժերը:

Սխտոր

Սխտորի մեջ առկա օգտակար նյութերից առանձնանում են ճարպերը, մանրաթելը, սպիտակուցները, ածխաջրածինը, կալիումը, ասկորբինաթթուն, նատրիումը, կալցիումը, ֆոսֆորը մանգանը, երկաթը, ցինկը, մագնեզիումը, յոդը, վիտամիններ C. P, B, D-ն, ֆիտոնցիդները, ծծմբային միացությունները (ավելի քան 100 տեսակ), եթերային յուղերը, ալլիկսինը, ադենոզինը, ալիիցինը, օհոեն, պեկտինները, սելենիումը:

Սխտորն արդյունավետ է տիֆի, ստաֆիլակոկի և դիզինտերիայի, պաթոգեն խմորիչների և սնկերի հարուցիչներիև թույնի մոլեկուլների դեմ պայքարում: Այն հաջողությամբ հակաուռուցքային ազդեցություն է գործում, իջեցնում է գլյուկոզայի մակարդակը, կարգավորում է խոլեստերինի մակարդակը, կանխարգելում է տրոմբների առաջացումը, վերացնում է սթրեսի հետևանքները, պաշտպանում է ԴՆԹ-ի մոլեկուլները ազատ ռադիկալների և այլ քիմիական <<ագրեսորների>> բացասական ազդեցությունից, կանխարգելում է պրոնտոօնկոգենների մուտացիան: Սխտորն օգտակար է նաև նյարդային հիվանդությունների, մոռացության, թոքերի ասթմայի, դեմքի պարալիչի, դողի, գազերի կուտակման, իշիազի, հոդերի հիվանդությունների, փայծախի հիվանդությունների, փորկապության, և շատ այլ հիվանդությունների դեպքում:

Խուրմա (արքայանարինջ)

Արքայանարինջը պարունակում է վիտամիններ PP, C, A, E, կալիում, կալցիում, ֆոսֆոր, երկաթ, մանգան, յոդ, մագնեզիում, պղինձ: Խուրմայի առանձնահատկությունն այն է, որ նրա մեջ առկա շաքարը չի բարձրացնում գլյուկոզայի մակարդակը մարդու օրգանիզմում:

Խուրման խորհուրդ են տալիս օգտագործել ստամոքսաղիքային տրակտի խնդիրների դեպքում, խոցային հիվանդությունների, երիկամային և լյարդի հիվանդությունների դեպքում: Նրա օգտակար հատկությունները վերացնում են սննդային փայտիկների (кишечные полочки) տարբեր տեսակները, ոսկեգույն ստաֆիլակոկը, օգնում են C վիտամինի անբավարարության դեպքում, ավիտամինոզի, լեյկոզի, էնցեֆալիտի, ուղեղային արյունազեղման, մրսածության հիվանդությունների, կոկորդի ցավի, աթերոսկլերոզի դեպքում, մեծացնում են արյան կարմիր բջիջների քանակը, օրգանիզմից դուրս են բերում ավելորդ հեղուկը:

Գարի

Պետք է նշել, որ գարին համարվում է սննդարար մթերք, չոր վիճակում պարունակում է 313 կկալ 100 գրամում: Իսկ ահա եփված վիճակում պարունակում է ընդամենը 76 կկալ:

Գարու շիլան պարունակում է վիտամիններ A, E, D, PP, B խմբի վիտամիններ, ֆոսֆոր, քրոմ, սիլիցիում, ֆտոր, ցինկ, բոր, կալցիում, մանգան, կալիում, երկաթ, մոլիբդեն, պղինձ, նիկել, բրոմ, կոբալտ, յոդ, ստրոնցիում, մանրաթել, դանդաղ յուրացվող ածխաջրեր, սպիտակուցներ (որը գրեթե ամբողջությամբ մարսվում է օրգանիզմի կողմից): Չափավոր օգտագործումը նպաստում է մարսողության և նյութափոխանակության նորմալացմանը, ուղեղի լիարժեք աշխատանքին, մաքրում է ստամոքսաղիքային տրակտը, օրգանիզմից դուրս է բերում վնասակար նյութերի մնացորդները և թույները, չի բարձրացնում արյան մեջ շաքարի մակարդակը: Գարու շիլան խորհուրդ են տալիս օգտագործել փորկապության, ավելորդ քաշ կամ շաքարային դիաբետ ունեցող մարդկանց, էնդոկրին հիվանդությունների ժամանակ, երիկամների, միզապարկի, լյարդի, միզուղիների հիվանդությունների,  տեսողական խնդիրների և արտրիտի դեպքում:

Ոչխարի միս

Ոչխարի միսն առանձնանում է այնպիսի օգտակար նյութերի պարունակությամբ, ինչպիսիք են կալիումը, կալցիումը, նատրիումը, մագնեզիումը, ֆոսֆորը, յոդը, երկաթը, վիտամիններ E, B2, B1, PP, B12-ը: Այն խորհուրդ են տալիս ներառել սննդակարգում տարեց մարդկանց, կարիեսի կանխման, դիաթեզի, սկլերոզի, ցածր թթվայնությամբ գաստրիտի ժամանակ, խոլեստերինի փոխանակության նորմալացման, ենթաստամոքսային և վահանաձև գեղձերի, սիրտանոթային համակարգի աշխատանքի խթանման, հեմատոպոեզիայի համար:

Կարագ

Կարագն ունի արժեքավոր կենսաբանական և համային շատ որակներ, ներառում է ճարպաթթուների հավասարակշռված համլիր, ինչպես նաև պարունակում է զգալի քանակությամբ ֆոսֆատիդներ և կաթում առկա բոլոր սպիտակուցները, ածղաջրերը, ճարպային լուծվող վիտամիններ, վիտամին A, D, իսկ ամռանը ստացված կարագը՝ նաև կարոտին:

Կարագը հեշտությամբ է յուրացվում օրգանիզմի կողմից (90-95 %) և անմիջապես մարդուն հաղորդում է էներգիա: Հենց այդ պատճառով էլ կարագով բուտերբրոդը համարվում է իդեալական նախաճաշ:

Կարագը հատկապես օգտակար է նրանց համար, ովքեր ունեն մարսողության խնդիր: Եթե ստամոքսում ու տասներկումատյա աղիքում խնդիրներ կան, կարագի օգտագործումը նպաստում է արագ կազդուրվելու: Իսկ Վիտամին A-ն արագացնում է խոցի բուժումը:

Քրոնիկ խոլեցիստիտից, ենթաստամոքսային գեղձի և լեղապարկի հիվանդություններով տառապողները կարող են ինքնուրույն բուժվել՝ օգտագործելով օրական 15-20 գ կարագ (յուր. օգտագործման ժամանակ չափաբաժինը չպետք է գերազանցի 5-7 գրամը): Կարագի մեջ առկա է մինչև 40% մոնոֆորացված օլենաթթու, որն այսպես ասած ձիթայուղի “փառքն” է հանդիսանում: Այն հատկապես դրական ազդեցություն է ունենում արյան մեջ խոլեստերինի անհրաժեշտ մակարդակի պահպանմանը և բարելավում է արյան մեջ լիպիդների ընդհանուր հավասարակշռությունը: Բացի այդ, օլենաթթուն արգելակում է քաղցկեղի գենի գործունեությունը: