Գրիպ /հարբուխ/

Գրիպը լայնորեն տարածված վիրուսային հիվանդություն է, որն ախտահարում է շնչառական ուղիների լորևձաթաղանթը: Գրիպով հիվանդանում են բոլոր տարիքի մարդիկ, բոլոր եղանակներին, քանզի վիրուսի հանդեպ ընկալունակությունը շատ բարձր է, իսկ հիվանդությունից հետո ձեռք բերված իմունիտետը հաճախ կորչում է վիրուսի հարուցիչների նոր հատկություններ ձեռք բերելու պատճառով:

Պատճառներն ու տեսակները

Գրիպի հարուցիչները A, B կամ հազվադեպ C տիպի վիրուսներն են, որոնք լավ պահպանվում են սառը պայմաններում, իսկ տաք պայմաններում արագ ոչնչանում են: Գրիպի վիրուսը ընկնում է վերին շնչառական ուղիներ, քայքայում և թեփոտում է լորձաթաղանթի վերին շերտի բջիջները: Շնչելիս, խոսելիս, հազալիս և փռշտալիս վիրուս պարունակող թեփոտված բջիջները պոկվում են և վարակում շրջապատողներին (հիվանդության տարածման օդակաթիլային ճանապարհ): Վարակվում են նաև հիվանդի օգտագործած կենցաղային առարկաների միջոցով:

Գրիպի միայն A և B տեսակները կարող են առաջացնել մեծ բռնկումներ և ընթանալ ծանր, մինչդեռ C տեսակը հանդիպում է միայն երեխաների մոտ և բերում ավելի մեղմ՝ ՍՇՎՎ-ին նմանվող գանգատներ:

Գրիպի A վիրուսը հանդիպում է կենդանական աշխարհի տարբեր ներկայացուցիչների մոտ, սակայն այս տեսակի համար բնական օջախ են համարվում ջրային թռչունները: Գրիպի A տեսակին են պատկանում ձեզ հավանաբար ծանոթ թռչնագրիպի և H1N1 (խոզի) վիրուսները:

Գրիպի B վիրուսը գլխավորապես հանդիպում է մարդկանց մոտ: Գրիպի կանխարգելման մեթոդները կարող են ներառել՝

• տարեկան պատվաստումներ
• հակավիրուսային դեղեր, թեև դրանք արդյունավետ են, եթե դուք գրիպի վիրուսով կարող էիք վարակվել վերջին 48 ժամվա ընթացքում:

Նախանշանները

Երբ հարուցիչն ընկնում է օրգանիզմ, մի քանի ժամ, նույնիսկ 1-3 օր հիվանդության որևէ ախտանշան չի առաջանում: Հիվանդներից մի մասի մոտ կարող են նկատվել գրիպի նախանշաններ` թեթևակի թուլություն, դող, մկանացավեր, ինչպես նաև ջերմաստիճանի բարձրացում: Սակայն, առավել հախաճ, հիվանդությունը սկսվում է հանկարծակի. ջերմաստիճանն արագ բարձրանում է, ինչի հետևանքով հիվանդի դեմքը կարմրում է, նկատվում են գլխացավ, գլխապտույտ, ընդհանուր թուլություն: Չի բացառվում նաև սրտխառնոցը և փսխումը: Հիվանդության հենց առաջին ժամերին կամ հաջորդ օրը առաջանում են լորձենաբորբի երևույթներ, արցունքահոսություն: Եթե նույնիսկ բարդություններ չեն առաջանում, բարձր ջերմաստիճանը պահպանվում է 2-4 օր: Հիվանդությունը կարող է ընթանալ նաև թեթև` ինքնազգացողության չնչին վատացմամբ և լորձենաբորբի ախտահարումով:

Օգտակար և վնասակար մթերքները գրիպի ժամանակ

Օգտակար մթերքներ

Գրիպի ընթացքում սննդակարգը պետք է լինի թեթև ու դժվարամարս  չլինի թուլացած օրգանիզմի համար:

• Հավի բուլյոն — խանգարում է նեյտրոֆիլային բջիջների զարգացմանը, որոնք առաջացնում են բորբոքում և նազոֆարինգի գերբնակվածություն
• Սխտոր — պարունակում է ալիցին, որը կործանարար է բակտերիաների, սնկերի և վիրուսների համար.
• Համեմունքներ (կոճապղպեղ, դարչին, մանանեխ, համեմ) — մեծացնում է քրտնարտադրությունը, որը լավ է հատկապես բարձր ջերմության պայմաններում և հանգեցնում է արյան անոթների նեղացման, ինչը դժվարացնում է կուլ տալը և շնչելը
• Մթերքներ, որոնք պարունակում են ցինկ (օրինակ միս, ձու, ընդեղեն)
• Բարձր մակարդակով բետա-կարոտին, ֆոլաթթու, մագնեզիում պարունակող մրգեր և բանջարեղեն (օրինակ սեխ, սպանախ, ծիրան, ծնեբեկ, ճակնդեղ, ծաղկակաղամբ, գազար, մանգո, դդում, վարդագույն գրեյպֆրուտ, լոլիկ, մանդարին, դեղձ, ձմերուկ, կիվի)
• Մթերքներ, որոնք պարունակում են Վիտամին C (պապայա, ցիտրուսային մրգեր, նարնջի հյութ, դեղին կամ կարմիր պղպեղ, վայրի ելակ, լոլիկ և քաղցր կարտոֆիլ)
• Մթերքներ, որոնք հարուստ են Վիտամին E- ով (եգիպտացորենի յուղ, նուշ, ձկան յուղ, օմար, պնդուկ, գետնանուշի յուղ, արևածաղկի սերմեր)
• Ֆլավոնոիդ պարունակող ապրանքներ (ազնվամորու օշարակ, կիտրոններ, կանաչ պղպեղներ, կեռաս և խաղող)
• Կվերտետինով հարուստ ապրանքներ (բրոկկոլի, կարմիր և դեղին սոխ, խնձոր)

Ժողովրդական միջոցներ

• Սև հաղարճ — եռացնել, ապա ավելացնել մեղր: Օրական խմել 4 բաժակ
• Սոխ-սխտոր համադրությունը — մաքրել, ճզմել և օրական մի քանի անգամ խորը շնչել
• Ազնվամորու չիր — լցնել մեկ ճաշի գդալ հատապտուղներ մեկ բաժակ եռացրած ջրի հետ, թողնել քսան րոպե, օրական 2 անգամ խմել 250 մլ-ով: Այս թեյի հետ կարելի է համադրել նաև չորացրած լորենու ծաղիկներ:

Վնասակար մթերքներ

• Կաթնամթերք — Առաջ հիվանդացած մարդկանց խորհուրդ էր տրվում մրսածության ժամանակ խմել մեղրով կաթ, սակայն ժամանակաից մասնագետները կարծում են, որ այդպես չի կարելի նաել: Բանը նրանում է, որ բոլոր կաթնամթերքները (հատկապես պանիրը, կարագը և մարգարինը) ունեն լորձ առաջացնող էֆեկտ, ինչը դանդաղեցնում է թոքերից խորխի վերացումը և հարբուխի բուժումը: Սակայն կեֆիրը և անյուղ յոգուրտը օգտակար կլինեն աղիքների աշխատանքի բարելավման հաամր, ուտի դրանցից կարելի է չհրաժարվել, բայց օգտագործելուց առաջ արժե ավելացնել քրքում կամ կոճապղպեղ:
• Սուրճ և ալկոհոլ — Սուրճը ջրազրկում է օրգանիզմը, ինչն ուղղակի անթույլատրելի է մրսածության ժամանակ: Իսկ ալկոհոլի փոքր քանակությունը կարող է օգտակար լինել, եթե օրգանիզմ են թափանցում բակտերիաները, բայց վիրուսային հիվանդությունների դեպքում այն անօգուտ կլինի: Հիվանդության սրված ժամանակ ալկոհոլից ավելի լավ է ընդհանրապես հրաժարվել, քանի որ այն թուլացնում է իմունիտետը և վնասում է լյարդը, որն առանց այն էլ ծանրաբեռնված է թույներն օրգանիզմից հանելով:
• Արագ կերակուր, տապակած միս — Հիվանդ օրգանիզմին մսամթերք և կիսաֆաբրիկատներ պետք չեն: Դրանք ավելորդ ծանրաբեռնվածություն են ստեղծում աղիքների համար: Մյուս կողմից ուտեկ բանջարեղենով հասարակ հավի արգանակ, ոչ միայն կարելի է, այլ նաև անհրաժեշտ է, քանի որ գիտնականները դրնաում հայտնաբերել են հատուկ նյութ` կարնոզին, որը չի հանդիպում ուրիշ մթերքներում: Այդ նյութը օժտված է իմունիտետը բարձրացնող էֆեկտով:
• Ընկույզ — Ընկույզի մեջ շատ են օգտակար նյութերը, բայց կալորիան էլ քիչ չէ: Թուլացած օրգանիզմին կալորիական կերակուրը օգտակար չէ:
• Քաղցրավենիք — Բարձր կալորիա ունեցող քաղցրեղենները (բուլկի, կոնֆետ, շոկոլադ) իջեցնում են լեյկոցիտների` վիրուսներից և բակտերիաներից օրգանիզմը պաշտպանող բջիջների ակտիվությունը: Իսկ շաքարի փոշին և կակաոն կարող են գրգռել կոկորդը և խորացնել հազը: Այս բոլոր մթերքները ավելի լավ է փոխարինել մեղրով, որն օժտված է հակաբակտերիալ էֆեկտով և բարձրացնում է իմունիտետը:

Ժողովրդական բաղադրատոմս

Ուշադրություն։ Ցանկացած միջոց օգտագործելուց առաջ հարկավոր է խորհրդակցել բժշկի հետ։ Ինքնաբուժումը կարող է վնասել առողջությանը։

Հարկավոր է.
250 գրամ մաքրած սխտոր,
150 մլ չոր սպիտակ գինի,
150 մլ մաքուր ջուր,
500 մլ խնձորի քացախ,
2 դափնու տերև,
1 ճաշի գդալ խնկածաղիկ (լատ.` Орегано, ռուս.` Origanum),
2 ճաշի գդալ ձիթապտղի յուղ,
սև պղպեղի 6 հատիկ,
1 ճաշի գդալ աղ։

Պատրաստման եղանակը։ Ջրին ավելացրեք գինին, ձիթապտղի յուղը, խնկածաղիկը, աղը, դափնու տերևն ու պղպեղը։ Եռացրեք, ավելացրեք մաքրած սխտորը։ Տաքացրեք ևս 3 րոպե։ Անջատեք կրակը, թողեք սառչի։ Լցրեք ստերիլիզացված տարայի մեջ, ավելացրեք խնձորի քացախը։ Պահեք սառնարանում։ 5 օր անց ըմպելիքը կարելի է օգտագործել։
1-2 թեյի գդալ լցրեք ջրի մեջ, օգտագործեք իմունիտետն ամրացնելու, առողջական վիճակը լավացնելու համար։

Նյութի աղբյուրը՝ www.med.new.am | www.med-practic.com | www.edaplus.info