Գաստրիտ

Ստամոքսի լորձաթաղանթի բորբոքումն է։ Տարբերում են սուր և քրոնիկական գաստրիտներ։
Սուր գաստրիտ։ Ծագում է անորակ, դժվարամարս սննդի, մեծ քանակությամբ խակ մրգերի, պաղպաղակի և այլնի օգտագործման հետևանքով։ Երբեմն առաջանում են նաև որոշ դեղամիջոցների (ացետիլսալիցիլաթթու, հակաբիոտիկներ, բրուֆեն և այլն) ընդունումից, օրգանիզմ ներմուծվող սննդային ալերգեններից (շոկոլադ, ձուկ, ձու և այլն)։ Երեխաների մոտ գաստրիտը հաճախ զարգանում է ստաֆիլոկոկային, սալմոնելոզային և այլ ծագման թունավոր վարակներից։ Սուր գաստրիտի ախտածնությունը կապված է ստամոքսի լորձաթաղանթի բորբոքային պրոցեսի զարգացման հետ, որը տարբեր աստիճանի արտահայտվածություն կարող է ունենալ՝ սկսած մակերեսայինից մինչև խոր նեկրոտիկ փոփոխությունները։

Կլինիկորեն հիվանդությունն արտահայտվում է ստամոքսի շրջանի ցավերով, փսխումով։ Որոշ թեթևություն է զգացվում փսխումից հետո, ցավերը թուլանում են։ Կրկնակի փսխման ժամանակ փսխման զանգվածները լինում են լեղու հետ խառնված։ Երբեմն լինում է թքազատություն կամ, ընդհակառակը, բերանի խիստ չորություն։ Լեզուն ծածկված է մոխրականաչավուն փառով։

Քրոնիկական գաստրիտ։ Զարգանում է ստամոքսի լորձաթաղանթի վրա անբարենպաստ գործոնների երկարատև ազդեցությունից՝ սնման անկանոն ռեժիմից և հաճախությունից, սպիտակուցներով սիստեմատիկ գերսնվելուց, ճարպերի, ածխաջրերի, չոր կամ անորակ սննդի, տարիքային հնարավորություններին չհամապատասխանող կոշտ կամ կծու կերակուրների օգտագործումից, շատ տաք կամ սառը սննդի, որոշ դեղորայքի (ացետիլսալիցիաթթու, գլյուկոկորտիկոիդներ, ցիտոստատիկներ, որոշ հակաբիոտիկներ և այլն) երկարատև ընդունումից և այլն։ Պակաս կարևոր նշանակություն չունեն նաև նյարդաներզատական համակարգի բնածին առանձնահատկությունները և աղաթթվի սինթեզի խանգարումը, ինչը հաստատվում է գործնականում առողջ և գաստրիտով հիվանդ երեխաների մոտ կայուն ախիլիայի առկայությամբ, որը կապված չէ ո՛չ կրած հիվանդությունների և ո՛չ էլ սնուցման թերությունների հետ։

Օգտակար և վնասակար մթերքները գաստրիտի ժամանակ

Օգտակար մթերքներ

Գաստրիտի պարագայում շատ կարևոր է պարզել ստամոքսի թթվայնության մակարդակը, ինչից էլ կախված կլինի ձեր սննդակարգի առանձնահատկությունը: Օրինակ ՝ ցածր թթվայնության պայմաններում անհրաժեշտ է օգտագործել մթերքներ, որոնք մեծացնում են ածխաթթվային քանակությունը, իսկ բարձր թթվով ՝ հակառակը, որոնք իջեցնում են ստամոքսի թթվայնությունը: Գաստրոէնտերոլոգները առանձնացրել են գաստրիտի համար օգտակար ապրանքների ցուցակը, որոնց թվում են.

• կաթով պատրաստված շիլաներ (հնդկաձավար, բրինձ, վարսակ)
• խաշած մակարոնեղեն
• տարեկանի հաց կամ հացամթերք ամբողջական ալյուրից
• բանջարեղենային և կաթնային ապուրներ
• անյուղ մսատեսակները (հավ, նապաստակ, հորթ, հնդկահավ, անպայման մաշկահան արված)
• երշիկների դիետիկ տեսակներ (կաթնային, մանկական և բժշկական երշիկեղեն, խոզապուխտ առանց ճարպի)
• շոգեխաշված կոլոլակ՝ պատրաստված անյուղ աղացած մսից կամ ձկից
• շոգեխաշած ձուկ և ծովամթերքներով աղցան
• կաթնամթերք (կեֆիր, մածուն, պանրի թարմ տեսակներ, սահմանափակ քանակությամբ յուղազրկված կաթ)
• բանջարեղեն, ինչպես հում, այնպես էլ խաշած վիճակում (գազար, կարտոֆիլ, ծաղկակաղամբ, դդմիկ)
• ոչ թթվային հատապտուղներ (ազնվամորի, ելակ) և մրգեր
• մեղր և մուրաբա
• կանաչիներ (մաղադանոս, սամիթ)
• բուսական յուղեր (ձիթապտուղ, դդում, քնջութ)
• մասուրի թեյ, ոչ թունդ սուրճ՝ պատրաստված կաթով

Ժողովրդական միջոցներ

— Հազարի տերևներ (մատղաշ հազարի տերևները մանր կտրտել, ապա ավելացնել եռացրած ջրի մեջ և թողնել 2 ժամ: Օրական խմել 2 անգամ՝ կես բաժակ):
— Ակնամոմ /պրոպոլիս/ (դատարկ ստամոքսին ընդունել ամիսը մեկ անգամ՝ 7-8 գրամով):
— Ուրց և գինի (մանրացված ուրցը լցնել 1լ սպիտակ, չոր գինու մեջ և 1 շաբաթ պարբերաբար թափահարել, այնուհետև եռացնել, թողնել 6 ժամ, քամել: Օրական խմել 3 անգամ 50 գրամով՝ ուտելուց առաջ)

Վնասակար մթերքներ

Առաջին հերթին պետք է սահմանափակել կարագի և աղի չափաբաժինը սննդակարգում՝ օրական 30 և 20 գրամ համապատասխանաբար:

Գաստրիտի ժամանակ հակացուցված մթերքների ցանկում ներառված են այն խումբ մթերքները, որոնք պարունակում են թրթնջկաթթու, եթերային յուղեր, քանի որ դրանք ակտիվացնում են ստամոքսի կողմից սեկրետոր նյութերի արտազատումը, որը բերում է ենթաստամոքսային գեղձի ծանրաբեռնված աշխատանքի: Այդ ապրանքներից են.

• յուղոտ ձկտատեսակները, ինչպես նաև ցանկացած ապխտած ձուկ և ձկնային պահածո
• թարմ թխված հաց, խմորեղեն և տապակած կարկանդակներ
• բադի և սագի միս, ներքին օրգաններից պատրաստված ուտեստներ (տժվժիկ), երշիկների հիմնական տեսակները, պահածոյացված միս
• յուղոտ կաթնամթերք (ռեժան, թթվասեր, կաթնաշոռ, սերուցք, աղի և յուղոտ պանիր)
• խտացված արգանակներ
• ձվածեղ
• լոբազգի մթերքներ
• բանջարեղենի որոշ տեսակներ (բողկ, բոլոկի, սխտոր, կանաչ սոխ, սունկ)
• հրուշակեղեն (տորթ, ոչ բնական յոգուրտներ, թխվածքներ)
• համեմունքներ (կարմիր, սև պղպեղ, մանանեխ)
• Կոնսերվանտներ պարունակող մթերքներ (կետչուպ, մայոնեզ, սոուսներ)
• գազավորված ըմպելիքներ

առաջարկում ենք օրական սննդակարգ

առաջին նախաճաշ՝ կաթով պատրաստված հնդկաձավարի շիլա, թեյ, անյուղ կաթնաշոռով թխվածք
ուշ նախաճաշ՝ թույլ եփած ձու
ճաշ՝ վարսակի շիլա, շոգեխաշած անյուղ միս կամ կոլոլակով ապուր, գազարի խյուս, չրերի կոմպոտ
ընթրիք՝ շոգեխաշած անյուղ ձուկ, կես բաժին մակարոն
քնելուց առաջ՝ թեյ

Նյութի աղբյուրը՝ www.med-practic.com | www.edaplus.info | www.doctors.am